Bạn có từng nghe đến bào tử nấm linh chi khi người ta thảo luận về loại nấm nổi tiếng này chưa? Có những quảng cáo hứa hẹn về công dụng phi thường của chúng có khiến bạn cảm thấy nghi ngờ về giá trị thực sự của dược liệu này. Thực tế, bào tử nấm linh chi có những điều đặc biệt gì so với nấm linh chi thông thường? Và tại sao chúng trở nên quý giá đến vậy? Tất cả những thắc mắc này sẽ được Namxinh.com làm sáng tỏ trong bài viết dưới đây.
Bào tử nấm linh chi là gì, đặc điểm của chúng?
1. Bào tử nấm linh chi là gì?
Nhiều người có thể nghĩ rằng nấm linh chi thuộc loại thực vật, nhưng thực tế, nấm linh chi là đại diện tiêu biểu cho dạng nấm thể quả, hay nấm lớn, thuộc giới nấm và không phải là một loài thực vật như chúng ta thường nghĩ.
Do thuộc họ nấm, nấm linh chi sinh sản thông qua việc phát tán bào tử vào môi trường xung quanh. Bào tử của nấm có thể được xem như hạt giống của cây trong thế giới thực vật. Tương tự như cây, nấm phải phát triển đến giai đoạn nhất định mới có khả năng “ra hoa kết trái”.
Trong trường hợp của nấm linh chi, giai đoạn này sẽ tạo ra quả nấm thay vì hoa, và từ đó, bào tử được tạo ra. Dưới tác động của yếu tố ngoại cảnh như gió, côn trùng, hoặc động vật, bào tử sẽ được phát tán ra môi trường. Khi gặp điều kiện thích hợp, bào tử nấm linh chi sẽ nảy mầm và phát triển thành cây nấm trưởng thành.
Bào tử nấm linh chi đặc biệt không giống với các loại bào tử khác, vì chúng có khả năng giữ nguyên các thành phần hoạt tính của cây mẹ như polysaccharide, triterpen, acid amin, acid béo, vitamin, v.v. Điều đặc biệt là hàm lượng các dược chất trong bào tử nấm nhiều hơn so với phần tai nấm. Chính điều này đã làm cho bào tử nấm linh chi trở thành một loại bột “vàng” được nhiều người tìm kiếm.
2. Đặc điểm của nấm linh chi
Trong giai đoạn sinh sản, cấu trúc bên trong của tai nấm bắt đầu tạo và phát tán bào tử ra bên ngoài. Trên bề mặt của tai nấm, một lớp bột mịn màu đỏ đến nâu đỏ sẽ xuất hiện khi bào tử được tạo ra. Trong trường hợp bào tử không đủ nhiều để đóng thành một lớp, chúng có thể lơ lửng trong không khí và không thể nhìn thấy bằng mắt thường do kích thước nhỏ của chúng, khoảng từ 5,5 đến 10,2 μm. Mặc dù con số này có thể thay đổi tùy thuộc vào loại nấm và môi trường sống, nhưng nói chung chúng có cấu trúc giống nhau.
Phân loại bào tử nấm linh chi:
Phân loại bào tử nấm linh chi dựa trên cấu tạo của chúng. Bào tử nấm linh chi được bao bọc bởi hai lớp vỏ kitin cực kỳ cứng và dày, có độ dày từ 0,7 đến 1,2 μm, làm cho việc hấp thụ hoạt chất bên trong trở nên khó khăn khi đi qua đường tiêu hóa của con người. Để giải quyết vấn đề này, cần sử dụng các phương pháp phù hợp để phá hủy lớp kitin và giúp hoạt chất phóng thích ra ngoài, dễ dàng hấp thụ.
Có hai loại chính của bào tử nấm linh chi, phân biệt dựa trên cấu trúc của lớp vỏ kitin.
1. Bào tử nấm linh chi chưa phá vách:
- Lớp vỏ kitin vẫn nguyên vẹn, yêu cầu đun sôi khoảng 15 phút để làm mềm lớp vỏ.
- Acid dạ dày sau khi uống sẽ phá hủy lớp vỏ, giúp hoạt chất hấp thu vào máu.
- Tuy nhiên, hấp thụ không triệt để và một phần hoạt chất sẽ bị đào thải khỏi cơ thể.
2. Bào tử nấm linh chi đã phá vách:
- Lớp kitin đã được loại bỏ, giúp hoạt chất dễ dàng phóng thích.
- Có thể sử dụng nhiều phương pháp như phân giải enzyme bằng nhiệt siêu thấp hoặc máy nghiền cắt ly tâm tốc độ cao.
- Loại bỏ đến 98% lớp vỏ mà không ảnh hưởng đến chất lượng, nhưng tỷ lệ thu được chỉ còn khoảng 70% so với trọng lượng ban đầu do thất thoát trong quá trình chế biến và bảo quản.
Những ứng dụng của bào tử nấm linh chi:
Công dụng của bào tử nấm linh chi rất đa dạng và có giá trị lớn trong lĩnh vực y học cổ truyền và y học hiện đại. Dưới đây là mô tả chi tiết về những tác dụng của bào tử nấm linh chi:
- Trong y học cổ truyền: Bào tử nấm linh chi được sử dụng để bồi bổ can chi, dưỡng tâm, an thần và tăng cường trí nhớ. Nó giúp bồi bổ can khí, tạo điều kiện cho giấc ngủ sâu, cải thiện chất lượng giấc ngủ, tăng cường thể lực và sức đề kháng. Bào tử cũng được ứng dụng như một dược liệu hỗ trợ điều trị các tình trạng như đau đầu, mất ngủ, và suy nhược cơ thể.
- Trong y học hiện đại: Bào tử nấm linh chi đóng vai trò hỗ trợ cho nhiều hệ thống trong cơ thể, bao gồm hệ miễn dịch, hệ tuần hoàn, hệ bài tiết và hệ hô hấp. Điều này giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch, kiểm soát đường huyết, giảm mệt mỏi, chống lại tác động của các gốc tự do và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Các nghiên cứu trong lĩnh vực y học hiện đại đã công nhận những giá trị thiết thực mà bào tử nấm linh chi mang lại cho sức khỏe con người.
Ngoài những ứng dụng trong sức khỏe và y học như bên trên, bào tử nấm linh chi còn được dùng trong thực phẩm, được kể bên dưới như:
- Trà bào tử nấm linh chi: Sử dụng bào tử nấm linh chi đã được phá vách bằng cách hòa chúng vào nước ấm, bạn có thể thưởng thức ngay lập tức. Đối với bào tử chưa phá vách, đun sôi trong khoảng 15 phút để có thể sử dụng.
- Rượu nấm linh chi: Nếu bạn là người yêu thích rượu, hãy thử trộn bào tử nấm linh chi vào rượu để làm tăng thêm hương vị cho đồ uống quen thuộc.
- Kết hợp với dược liệu khác: Kết hợp bào tử nấm linh chi với nước sắc của các loại dược liệu khác như nhân sâm hay tam thất sẽ làm tăng cường tác dụng của cả hai.
- Thêm vào các món ăn chín: Thêm bào tử nấm linh chi vào những món ăn đã chín như cháo, súp, canh, giúp gia tăng giá trị dinh dưỡng của bữa ăn.
- Mặt nạ làm đẹp: Nếu bạn quan tâm đến làm đẹp, có thể sử dụng bào tử nấm linh chi để đắp mặt nạ. Kết hợp bào tử nấm linh chi với một ít sữa chua hoặc mật ong để tạo thành hỗn hợp giàu dưỡng chất cho da.
Giá cả của bào tử nấm linh chi trên thị trường:
Với giá trị lớn mà bào tử nấm linh chi mang lại cho sức khỏe con người, quá trình thu hoạch đòi hỏi nhiều kỹ thuật và có tỷ lệ hao hụt cao, làm tăng giá thành sản phẩm cuối cùng lên đến 5-8 lần so với tai nấm.
Đặc biệt, loại bào tử được phá vách thường có giá cao hơn so với loại chưa phá vách, thường là gấp đôi. Tuy nhiên, việc phân biệt giữa hai loại này là vô cùng khó khăn. Do đó, việc lựa chọn nơi mua uy tín, đảm bảo nguồn cung đúng loại là rất quan trọng để tránh những rủi ro không mong muốn và tránh tình trạng “tiền mất tật mang”.
Một số cơ sở còn áp dụng chiêu trò sử dụng bột nấm linh chi và đánh mác là bào tử nấm linh chi để kiếm lợi bất chính. Sự tương đồng giữa bột nấm linh chi và bào tử nấm linh chi làm cho việc phân biệt chúng trở nên khó khăn, đặc biệt là đối với những người không chuyên gia về nấm linh chi. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mua từ nguồn uy tín, nơi mà họ sẽ giúp bạn xác định đúng loại và giá trị sản phẩm, tránh khỏi những tổn thất không đáng có.
